معاونت عمران روستایی

  بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بعنوان یکی از نهادهای برخاسته از نظام جمهوری اسلامی، در طول فعالیت سی و چهار ساله خود اقدامات موثر و ارزشمندی را در روستاها و برای ساکنین محروم آنها انجام داده است و در حال حاضر شاهد به ثمر رسیدن این فعالیتها و تحقق اهداف نظام جمهوری اسلامی در محرومیت زدایی از روستاها هستیم. فعالیت‌های عمران روستایی یكی از مهمترین و اصلی ترین اقدامات بنیاد مسكن انقلاب اسلامی ‌در امر عمران و آبادی روستاهای كشور بشمار می رود که با هدف ایجاد زمینه توسعه و عمران روستاها و تأمین عادلانه امكانات و هدایت فیزیكی جهت ارتقای شرایط زیست محیطی و بهبود چشم انداز آتی نقاط روستایی در سراسر كشور به انجام می‌رسند. این فعالیت ها با اهداف سند چشم انداز توسعه 20 ساله كشور كه به عنوان سند توسعه ملی محسوب می‌گردد نیز هم راستا می‌باشند.

اهم فعالیت‌ها

ساماندهی كالبدی سكونتگاههای روستایی

ساماندهی كالبدی سكونتگاههای روستایی طرحی است كه به منظور توسعه هماهنگ و موزون فعالیت‌های كشاورزی، صنعتی و خدماتی از طریق توزیع مناسب جمعیت و فعالیت و استقرار بهینه خدمات در محیط‌های روستایی، هماهنگ با نظام شبكه شهری تهیه می‌شود.

اهداف مورد نظر از تهیه طرح‌های مذكور به قرار زیر است:

1.      ساماندهی فضایی سكونتگاههای روستایی موجود در قالب نظام تقسیمات فضایی – كالبدی

2.      ساماندهی اقتصادی محدوده مورد مطالعه مبتنی بر ارایه برنامه‌ها، طرح‌ها و پروژه‌های اقتصادی به تفكیك تقسیمات كالبدی طرح

3.      توزیع و پراكنش جمعیت روستایی در قالب نظام تقسیمات كالبدی طرح

4.      ساماندهی مناسب تأسیسات و خدمات رفاهی با توجه به نظام سلسله مراتبی و تقسیمات كالبدی پیشنهادی

طرح‌ هادی روستایی

طرح‌هادی روستایی طرحی است كه ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مكان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملكردهای مختلف از قبیل مسكونی، تجاری و كشاورزی و تأسیسات و تجهیزات و نیازمندی‌های عمومی‌روستایی را برحسب مورد در قالب مصوبات طرح‌های ساماندهی فضا و سكونتگاههای روستایی و طرح‌های جامع ناحیه ای تعیین می‌نماید.

اهداف مورد نظر از تهیه و اجرای طرح‌های مذكور به قرار زیر می‌باشند:

1.      ایجاد زمینه توسعه و عمران روستاها با توجه به شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی

2.      تأمین عادلانه امكانات از طریق ایجاد تسهیلات اجتماعی، تولیدی و رفاهی

3.      هدایت وضعیت فیزیكی روستا

4.      ایجاد تسهیلات لازم جهت بهبود مسكن روستاییان و خدمات محیط زیستی و عمومی‌

بازنگری طرحهای هادی روستایی

در پایان افق دهساله طرحهای هادی روستایی و به دنبال تحولات جمعیتی و تغییر شرایط مختلف اجتماعی،اقتصادی،فرهنگی و كالبدی روستاها، طرح های تهیه شده نیازمند بازنگری و به هنگام سازی می باشند. در جریان روند تهیه این طرحها، ضمن نقشه برداری مجدد و انجام مطالعات آماری و میدانی، كلیه اطلاعات روستاها به هنگام گردیده و بر مبنای شرایط جدید، برای یك دوره دهساله دیگر برنامه ریزی و طراحی می شوند.

اهداف مورد نظر طرحهای مذكور در اصل همان اهداف طرحهای هادی روستایی و استمرار ان در شرایط جدید می باشد:

1.      ایجاد زمینه توسعه و عمران روستاها باتوجه به شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی

2.      تامین عادلانه امكانات از طریق ایجاد تسهیلات اجتماعی، تولیدی و رفاهی

3.      هدایت وضعیت فیزیكی روستا

4.      ایجاد تسهیلات لازم جهت بهبود مسكن روستاییان و خدمات محیط زیستی و عموم

طرح تعیین محدوده روستا

تعیین محدوده روستا طرحی است كه ضمن تعیین محدوده قانونی روستا و ارائه طرح و الگوی كاربری اراضی و طرح اصلاح معابر روستا، ضوابط مربوط به نحوه ساخت و ساز ایمن سازی در مقابل سوانح طبیعی، تفكیك زمین و سایر ضوابط و مقررات كالبدی مورد نیاز را تعیین می‌نماید.

اهداف مورد نظر از تهیه طرحهای مذكور به قرار زیر است:

1.      ایجاد زمینه توسعه و عمران روستاها باتوجه به شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی

2.      تامین عادلانه امكانات از طریق ایجاد تسهیلات اجتماعی، تولیدی و رفاهی

3.      هدایت وضعیت فیزیكی روستا

4.      ایجاد تسهیلات لازم جهت بهبود مسكن روستاییان و خدمات محیط زیستی و عمومی

بهسازی بافت باارزش روستایی

بهسازی بافت باارزش روستایی طرحی است كه با شناسایی و ارتقای فضاهای باارزش روستایی، توسعه كالبدی – فضایی روستا را از طریق حفاظت و احیای ارزش‌های فرهنگی، تاریخی و معماری آن به شیوه‌های مناسب و بهینه پیگیری می‌نماید.

تهیه و اجرای طرح‌های مذكور به منظور دستیابی به اهداف ذیل به انجام می‌رسد:

1.      حفاظت، احیاء و مرمت بافت و كالبد واجد ارزش در رابطه با سكونت و تولید

2.      حفاظت و احیای ارزش‌های فرهنگی، تاریخی، كالبدی – فضایی، معماری و منظر روستایی و معرفی این ارزش‌ها در سطوح ملی و فراملی به خصوص در زمینه توسعه گردشگری

3.      ارتقای كمی‌و كیفی عرصه‌های زیست و تولید روستایی

4.      فراهم نمودن زمینه توسعه و عمران روستا با توجه به شرایط، امكانات و محدودیت‌های موجود

صدور اسناد مالكیت اماكن روستایی

این طرح در بر گیرنده مجموعه فعالیت های حقوقی و فنی تهیه و تنظیم مدارك و نقشه‌های لازم جهت صدور اسناد اماكن روستایی است. صدور سند بر اساس تقاضای جمعی روستاییان و برداشت نقشه تفكیكی روستا با مشخصات ثبتی، تحدید حدود و تعیین مالكیت قانونی املاك صورت می گیرد.

اهداف مورد نظر این فعالیت عبارتست از :

1.      ساماندهی و تثبیت نظام مالكیت اراضی واقع در بافت روستاها

2.      كاهش و رفع اختلافات حقوقی ناشی از مالكیت ها در روستا

3.      امكان بهره‌گیری روستاییان از تسهیلات بانكی

4.      كمك به توسعه اقتصادی روستا از طریق افزایش ارزش حقوقی و اقتصادی اماكن واقع در روستا

5.      فراهم آوردن بستر مناسب قانونی به منظور تسریع در خدمات رسانی به روستاها

صدور اسناد مالكیت اماكن شهری

 براساس ماده یک قانون "الحاق موادی به قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن"، مقررگردید بنیادمسکن انقلاب اسلامی علاوه بر روستاهای بالای بیست خانوار، در شهرهای زیر 25000 نفر نیز اقدام به نقشه برداری ثبتی و صدور سند مالکیت املاک شهری با همکاری اداره ثبت اسناد واملاک بنماید.

طرحهای مطالعاتی و تحقیقاتی

این طرحها در برگیرنده فعالیتهای پژوهشی و تحقیقاتی در حوزه عمران و توسعه روستایی كشور است كه باتوجه به نیاز كنونی و چالشهای آتی و با بهره‌گیری از اصول و روشهای علمی به منظور تدوین مبانی نظری و روش ‌شناسی فعالیتهای عمران روستایی در راستای اقدامات جدید و یا توسعه و بهبود فعالیتهای جاری عمران روستایی به انجام می‌رسد:

اهداف مورد نظر از تهیه طرحهای مذكور شامل موارد ذیل است:

1.      رفع موانع و مشكلات تحقق مطلوب وظایف عمران روستایی

2.      دستیابی به روشهای جدید در انجام وظایف عمران روستایی

3.      ایجاد زمینه‌های جدید فعالیت عمران روستایی

4.      ارائه الگو و روشهای واحد در انجام وظایف عمران روستایی

چاپ کتاب

بمنظور نشر فرهنگ روستانشینی و تبیین مزایای آن و ارتقای شاخص های اثرگذار در توسعه روستایی و معرفی آخرین متدها و تکنیکهای برنامه ریزی، طراحی و اجرای پروژه های عمران و توسعه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی در زمینه دستیابی به توسعه پایدار روستایی، بنیادمسکن انقلاب اسلامی باهمکاری اساتید عضو هیئت علمی دانشگاهها و مراکز علمی کشور و نیز کلیه پژوهشگران و صاحبنظران علاقمند و دارای تجربه در این زمینه، اقدام به تدوین و چاپ کتب متنوع نموده بنحوی که تعداد قابل توجهی از آنها بعنوان کتب مرجع و منابع درسی در مراکز علمی کشور مورد استفاده دانشجویان و محققین قرار می گیرد.

ارائه خدمات فنی صدور پروانه ساختمان روستایی

ارائه خدمات فنی و مهندسی در صدور پروانه ساختمانهای روستایی براساس ضوابط و مقررات فنی و طرحهای هادی مصوب و نظارت بر اجرای ساختمانهای روستایی صورت میگیرد. به منظور حصول اطمینان از رعایت كلیه شاخص های فنی وكارشناسی و استانداردهای معماری و شهرسازی در ساخت وساز روستایی و ارتقای كیفیت و دوام واحدهای ساخته شده، بنیاد مسكن در كلیه مراحل صدور پروانه و همچنین ساخت بنا، نظارت نموده وخدمات فنی و مهندسی ارایه می نماید.

اهداف مورد نظر از این فعالیت عبارتند از :

1.      جلوگیری از ساخت و سازهای غیر اصولی و غیر مجاز در روستا

2.      افزایش كیفیت ساخت و سازهای روستایی

3.      دسترسی روستاییان به خدمات فنی و مهندسی

4.      هدایت توسعه كالبدی روستا

تملك و واگذاری زمینهای روستایی

یكی از وظایف بنیاد مسكن، تملك اراضی ملی و دولتی واقع در محدوده و حریم روستاها بر اساس موازین قانونی میباشد. اراضی تملكی پس از تهیه طرح تفكیكی بر اساس ضوابط طرح هادی و آماده سازی اولیه، فازبندی و اولویت بندی شده و به مرور زمان، كاربریهای عمومی به دستگاههای اجرایی مربوطه و قطعات مسكونی نیز به متقاضیان واجد شرایط جهت احداث مسكن واگذار می گردد.

از جمله اهداف این طرح عبارتند از:

1.      تامین زمینهای لازم جهت عمران و نوسازی روستاها

2.      هدایت توسعه كالبدی و نظم دهی به گسترش فیزیكی روستاها

3.      تفكیك اصولی زمین و رعایت استانداردها و ضوابط فنی و شهرسازی

4.      ایجاد انگیزه سكونت و فعالیت برای روستاییان

5.      حمایت از خانوارهای روستایی فاقد زمین جهت احداث مسكن

بهسازی روستاهای نمونه

طرح بهسازی روستاهای نمونه طرحی است كه تمامی پروژه‌های عمرانی مورد نیاز روستا را شامل و براساس آن زمینه‌های لازم برای توسعه سایر بخشها از جمله اشتغال و معیشت روستاییان فراهم می‌گردد. مجموعه اقدامات اجرایی كه در روستاهای نمونه انجام می‌شود بر مبنای سند توسعه روستا (طرح هادی) صورت می‌پذیرد.

تهیه و اجرای طرحهای مذكور به منظور دستیابی به اهداف ذیل انجام می‌شود:

1.      توسعه و ترویج فعالیت بهسازی روستایی و تدوین الگوی مناسب آن

2.      زمینه سازی برای دستیابی به توسعه یكپارچه و همه جانبه در روستاها

3.      توانمند سازی روستاییان برای مشاركت در اقدامات عمرانی.

طرح هادی روستاهای هدف گردشگری

طرح هادی روستاهای هدف گردشگری، طرحی است که از طریق مداخله در نظام طبیعی- اکولوژیک، نظام اجتماعی- اقتصادی، نظام کالبدی و نظام گردشگری مراکز روستایی، به دنبال ساماندهی نظام فعالیت و اسکان برای تحقق توسعه گردشگری است.

 اهداف اصلی مورد نظر از تهیه طرحهای مذکور عبارتند از: ‌

1.   ایجاد زمینه‌ توسعه ‌و عمران ‌روستاها با توجه ‌به‌ شرایط ‌فرهنگی‌، محیطی، اقتصادی‌ و اجتماعی‌.

2.   تامین‌ عادلانه ‌امكانات ‌از طریق‌ ایجاد تسهیلات ‌اجتماعی‌، تولیدی‌ و رفاهی‌.

3.   هدایت‌ وضعیت ‌فیزیكی‌ و توسعه کالبدی روستا مبتنی بر گسترش فعالیتهای گردشگری.

4.   ایجاد زمینه های لازم جهت توسعه و ارتقاء گردشگری روستایی و تبدیل گردشگری به موتور محرک اقتصادی روستا، برای بهبود کیفیت زندگی روستائیان. 

5.   ایجاد زمینه‌ توسعه ‌و عمران ‌روستاها با توجه ‌به‌ شرایط ‌فرهنگی‌، محیطی، اقتصادی‌ و اجتماعی‌.

6.   تامین‌ عادلانه ‌امكانات ‌از طریق‌ ایجاد تسهیلات ‌اجتماعی‌، تولیدی‌ و رفاهی‌.

7.   هدایت‌ وضعیت ‌فیزیكی‌ و توسعه کالبدی روستا مبتنی بر گسترش فعالیتهای گردشگری.

8.   ایجاد زمینه های لازم جهت توسعه و ارتقاء گردشگری روستایی و تبدیل گردشگری به موتور محرک اقتصادی روستا، برای بهبود کیفیت زندگی روستائیان.

طرحهای عمرانی

بنیادمسکن انقلاب اسلامی بموازات انجام کلیه وظایف محوله، باتوجه به دارابودن تجربیات ارزشمند و برخورداری از نیروهای متخصص و مجرب و نیز دراختیار داشتن ماشین آلات سبک و سنگین ساختمانی و راهسازی، اقدام به انجام پروژه های محوله از سوی دستگاههای اجرایی می نماید. خوشبختانه این اقدامات و نتایج حاصل از آنها، با ارزیابی مثبت ازسوی دستگاههای ذیربط روبرو گردیده و مورد اقبال و رضایتمندی آنها قرارگرفته است.

تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و سایر سازمان ها ( مرتبط با حوزه عمران روستایی)

• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و کمیته امداد (1392)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و شرکت نفت جی (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و شرکت نفت پاسارگاد (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و شرکت نفت شیراز (1394)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و سازمان امور اراضی (1393)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و سازمان میراث فرهنگی (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و منطقه آزاد اروند (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و منطقه آزاد چابهار (1395)
• تفاهم نامه سه جانبه بنیاد مسکن ، بنیاد مستضعفان و مرکز خدمات حوزه های علمیه کشور در زمینه کمک به تامین واحد مسکونی برای طلاب (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری سمنان در زمینه طرح منظومه روستایی (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری سمنان در زمینه طرح منظومه روستایی (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری همدان در زمینه تهیه طرح منظومه روستایی (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری کرمانشاه در زمینه تهیه طرح منظومه روستایی (1394)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری قزوین در زمینه تهیه طرح منظومه روستایی (1393)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری کرمان در زمینه تهیه طرح منظومه روستایی (1393)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری کردستان در زمینه تهیه طرح منظومه روستایی (1394)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری زنجان در زمینه تهیه طرح منظومه روستایی (1393)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری خراسان رضویدر زمینه فعالیت های عمران و مسکن روستایی (1394)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری گلستان در زمینه تهیه طرح منظومه روستایی (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری بوشهر در زمینه تهیه طرح منظومه روستایی (1394)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری بوشهر در زمینه طرح بوستان امید روستایی (1394)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و مازندران در زمینه تهیه طرح منظومه روستایی (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری کهگیلویه و بویراحمد در زمینه تهیه طرح منظومه روستایی (1394)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری اردبیل در زمینه تهیه طرح منظومه روستایی (1395)
• تفاهم نامه بین بنیاد مسکن و استانداری  هرمزگان در زمینه ارتقاء شاخصهای مطالعه و بهسازی و ساماندهی مسکن روستایی (1388)
•